Mevrouw Emonds en De Limburger op bezoek

Op zondag 17 juli 2022 werd ons schuilkeldermuseum bezocht door mevrouw Fiena Emonds. Bij toeval was ook een team van dagblad De Limburger aanwezig om een reportage te maken over ons museum. Zij interviewden ook Fiena Emonds.
Mevrouw Fiena Emonds (86) bezocht met haar mantelzorger onze schuilkelder. Zij heeft zelf als kind de bominslag op de woonwijk het Kreijedörp meegemaakt en daarbij veel familieleden verloren. Maar in de buurt waar zij woonde toen waren geen schuilkelders. Omdat zij nog een keer een echte schuilkelder wilde zien zoals die in de 2e Wereldoorlog werd gebruikt werden, bezocht zij ons schuilkeldermuseum. Het hele interview met haar is onderdeel van het  artikel in De Limburger dat u hier kunt downloaden. Na haar bezoek wilde Fiena Emonds nog wel even op de foto voor de ingang van ons schuilkeldermuseum.

Bezoek collega werkgroep uit Zeeland

Soms krijgen wij leden van een andere werkgroep op bezoek. Op zaterdag 25 september was dit een radio-zend-amateur-groep uit de provincie Zeeland. Zij beheren er ook een bunker en werkten mee aan de opnames van de film “De Slag om de Schelde”.
Zij arriveerden geheel in  stijl in twee oude militaire landrovers, met de zender-sprieten op het dak. Rugzakken om, allerlei soorten lampen, schepjes en rammelende ijzeren mok. Kortom, in volle bepakking kwamen zij binnen.

Het was voor hen een feest van herkenning in het deel van de Koude Oorlog. Zij konden zelf ook veel vertellen, weer andere details dan wij zelf weten, en dat werkte fantastisch. Ook over de technische installaties was men zeer onder de indruk. Mooie verhalen.

Het WOll-deel maakte veel indruk, vooral de instandhouding van de vitrines, de sfeer en de verlichting. Immers, deze mannen en vrouw wisten alles van vochtbestrijding op hun radio-draadjes.

Met heel veel eigen kennis in huis, maakt dit voor ons een speciaal bezoek aan de schuilkelder, met mooie verhalen en feitenkennis.

Hopelijk tot ziens!

Flikken Maastricht in de Kazematten

De laatste aflevering van Flikken Maastricht 2021 speelde zich voor een klein deel af in de Kazematten en bij de toegang van ons schuilkeldermuseum aan het Minister Goeman Borgesiusplantsoen. Deze aflevering werd uitgezonden op 19 maart 2021. Het fragment van enkele minuten werd opgenomen op maandag 16 november 2020. Deze opnames duurden 4 uur. Hieronder ziet u fragmenten van de ‘Flikken’ in de Kazematten zoals deze op de televisie te zien waren.

Onze werkgroepleden Lidwien, Mieke en Leo faciliteerden en regelden de toegang tot de Kazematten via ons museum en waren er steeds bij. Lidwien schreef onderstaand verslag van deze opnamedag:

“Maandagochtend 16 november 2020 streek het Circus Flikken Maastricht neer op het Goeman Borgesiusplantsoen. 
Aanvang 9.00u. Binnen een half uur verschenen er diverse bussen/trailers en toiletwagens en stond het plein vol. 
Rood-witte linten werden er gespannen en tientallen Boa’s en gele hesjes namen het plein en het verkeer over. De bewoners waren middels een brief op de hoogte gesteld en toch bleef een zwarte Duitse Mini staan, waar deze niet moest staan, dus werd de situatie van het script aangepast. 

Het rek met gestalde fietsen, waaronder de vlucht-fiets werd op een andere plek gezet. Ja, het ging hier om een heuse ontsnappingspoging via de Schuilkelder, die nu even niet Schuilkelder was, maar een gewone kelder van een huis uit de stad. Het naambord van het museum werd afgedekt. 

Mieke en Leo en ik hoorden even bij de Crew en mochten ons binnen de afzetlinten bewegen en schoven regelmatig heen en weer met de klapstoeltjes van Gustaaf.

Een mobiele keuken met vers gebakken ” spek met ei” en broodjes en koffie werd voor de huizen in de Elisabeth Strouvenlaan opgesteld. Alle crew en acteurs werden “getemperatuurd” en in de mondkapjes gehesen.

Onder de grond verdwenen meters kabels, lichtschermen en camera’s, lampen en een rookapparaat.
Onder en boven werd druk gecommuniceerd via walkietalkies en werd er aangegeven, wanneer wij muisstil moesten zijn.

Veel ” ramptoeristen” uit de buurt en zelfs een serieuze open sollicitatie van een mevrouw uit de buurt met hond, die wel heel graag wilde figureren. Zij werd via een hesje naar een Flikken-website gestuurd, hetgeen mevrouw duidelijk erg jammer vond.

Na bijna 4 uur spektakel werd het hele plein schoongeveegd en reden de bussen met crew en opgerolde kabels richting Meerssen voor de tweede shoot van vandaag. Er volgt nog een derde in de avonduren. Of de ontsnapping is gelukt weet ik niet. Dat zien wij pas in  januari/februari/maart. Toch heeft het museum tijdens deze flitsende uren indruk gemaakt, want de mensen hadden veel vragen over de historie.”

De foto’s die zij ervan gemaakt hebben ziet u hieronder, samen met enkele screenshots uit de televisie-uitzending. Klik op de afbeeldingen om ze groter te bekijken.
Daaronder ziet u fragmenten van de ‘Flikken’ in de Kazematten zoals deze op de televisie te zien waren.

NIEUWE WEBSITE : VESTING MAASTRICHT

De historisch deskundige van onze werkgroep, Jos Notermans, heeft afgelopen tijd gebruikt om een eigen website te bouwen over zijn expertise: De Vesting Maastricht. Op deze website zult u informatie gaan vinden over de vesting Maastricht en haar vele verhalen en onderdelen. Het uiteindelijke doel van Jos is te komen tot een digitaal documentatie centrum over de vesting Maastricht. Het zal de komende maanden en jaren de moeite lonen deze plek te bezoeken omdat er regelmatig informatie zal worden toegevoegd. Dus als werkgroep Schuilen in Maastricht… kunnen wij deze website alleen maar aanbevelen en nodigen u uit uitgebreid te gaan rondkijken op https://vestingmaastricht.nl/

Schuilkelderbezoek in Coronatijd

Vanaf het voorjaar van 2020  konden wij ons schuilkeldermuseum niet openen door de beperkingen die het Coronavirus aan bijeenkomsten en openstellingen oplegde. In september werden de beperkende maatregelen versoepeld en mochten wij onder strikte voorwaarden weer open gaan voor een beperkt aantal bezoekers, die vooraf moesten reserveren. Dit hebben we mogelijk gemaakt door een  reserveringssysteem op onze website. Wij zijn op deze manier drie keer open geweest in september en oktober. Onze werkgroepleden Lidwien en Leo ontvingen de bezoekers op aan de omstandigheden aangepaste wijze en maakten onderstaande reportage  van de openstelling op 18 oktober 2020, zodat u een beeld krijgt hoe een bezoek aan ons schuilkeldermuseum in Coronatijd verliep:

SCHUILEN  in het Schuilkeldermuseum, zondag 18 oktober 2020

Het bezoeken van dit museum is in deze tijd best bijzonder. Borden en pijlen en aanwijzingen uit de tijd van WOII + Koude Oorlog wezen de gevluchte mensen tijdens die jaren de weg naar beneden, in de goede richting om veilig te schuilen. Vandaag 18 oktober, waren er weer nieuwe borden en pijlen en aanwijzingen die de bezoeker veilig in de juiste richting begeleidden. De bezoekers zagen een stukje geschiedenis herleven. Covid-19 dwingt ons immers weer te schuilen, anno 2020. De geschiedenis van het Schuilkeldermuseum, onder de grond, blijft zo wel een actuele beleving.

Ook vandaag waren de bezoekers actief bezig met “Schuilen” door het dragen van mondkapjes, desinfectie vooraf, pijlen volgen en afstand houden. De bordjes doen hun werk en de bezoekers zijn de reserveringen en mondkapjes van overal elders blijkbaar inmiddels al gewend. Ook het registreren en afstand houden van elkaar was geen probleem. Alleen is het in de Schuilkelder met de altijd vochtige omgeving als brildrager met een mondkapje op praten en iets zien onmogelijk. De brillen zijn niet eventjes beslagen, maar blijven dat de hele middag. Een leuke anekdote was dat een jonge bezoeker van 6 jaar  beneden vroeg, waar mijn slaapkamer was.
Het reserveringssysteem werkte prima. Vorig jaar waren de drukte en de aandacht voor 75 jaar bevrijding geweldig, maar nu heb je meer persoonlijk contact en gesprekken. En de bezoekers konden ongestoord in alle rust het museum in detail bekijken.

 

Klik op een foto om deze volledig te bekijken. Met dank aan de families Lamie, Pasveer, Pinckaers en Royen voor hun medewerking aan de reportage en hun toestemming  om deze foto’s te publiceren.

 

1000e Bezoeker van 2019

Op zondag 20 oktober mochten wij de 1000e bezoeker van dit seizoen verwelkomen: de heer Ger Slangen uit Bunde. Om dit gepast te vieren kreeg hij een exemplaar van het boekwerk “Schuilen in Maastricht 1940-1945” overhandigd door werkgroeplid en auteur van het boek Jos Notermans.
Het totaal aantal bezoekers van 2019 kwam zondag bij onze laatste openstelling van dit voor ons bijzondere museumjaar uit op 1142. Dit lijkt misschien niet veel voor een museum. Maar wij zijn een kleinschalig en verscholen museum dat slechts 8 keer per jaar gedurende twee uurtjes te bezoeken is. In de voorgaande jaren kwamen gemiddeld 150 – 200 bezoekers per seizoen.
Dit jaar was bijzonder door de viering van 75 jaar bevrijding van Maastricht, de cabaretvoorstelling in de Kazematten, de uitgave van het boekje Schuilen in Maastricht 1940-1945. En nu dus ook door een recordaantal bezoekers. Dit gesymboliseerd door de 1000e bezoeker Ger Slangen die u hierbij op de foto bij de overhandiging van het boekje ziet.

Geluidsproject “De Schuilenden”

Regelmatig verandert er iets in het museum, of is er onderhoud nodig. Het ontwerpwerk neemt Paul Tieman voor zijn rekening, Bram Borsboom de technische kant. Zo ook nu met het nieuwste project:
Het was al lange tijd een wens om iets in het museum te doen met de resultaten van het langlopende ‘oral history’-project van de werkgroep. Dat project heeft tot doel mensen die in de jaren 1940-45 geschuild hebben in Maastricht, te interviewen en op die manier antwoorden te vinden op de vele vraagtekens die bestaan rond die chaotische tijd. Lidwien van den Boorn heeft uit de interviews de meest pakkende zinnen op een rij gezet. Paul heeft er het illustratieve stukje scénografie “De Schuilenden” na 15 jaar eindelijk compleet mee gemaakt. Kijkend naar het werk hoor je nu heel zachtjes de vaak indrukwekkende ervaringen van de schuilers in je oor klinken. Paul heeft ze zelf ingelezen zodat ze volkomen anoniem blijven. Coen van der Gugten heeft het geluid verder bewerkt, gemonteerd en voor de apparatuur gezorgd. Zondag 20 oktober zijn De Schuilenden voor het eerst te beluisteren in het museum. Èn opnieuw te bekijken, want de tekst is vervangen door dit gedicht:

Theelepel Mobilisatie 1939

Wij zijn heel blij dat wij als werkgroep, die zich zo intensief bezig houdt met het schuilen in Maastricht, steeds vaker donaties krijgen in de vorm van voorwerpen uit de tijd van de Tweede Wereldoorlog of Koude Oorlog. Zo ontvingen wij ook het hiernaast afgebeelde lepeltje.

Dit theelepeltje is  uitgegeven tijdens de mobilisatie van het Nederlandse leger in 1939. Op de steel staat de tekst: Nederland Paraat en in de bak de afbeelding van een soldaat met het jaartal 1939 in reliëf.

Nederland Paraat was in 1939 tijdens de algehele mobilisatie een veel gehoorde kreet die je ook op ansichtkaarten (ook in ons bezit) en op andere memorabilia uit die tijd terug vindt.

Dit mooie voorwerp is geschonken aan ons museum door de familie Metz uit Maastricht, in maart 2019.

Herinneringspenningen Valkenburg 1944

Tijdens de eerste opening van seizoen 2019  kwam de heer Han Snijders speciaal uit Doesburg (Gelderland) naar ons museum om ons twee herinneringsvoorwerpen aan te bieden voor onze collectie:

– een plaquette ‘Herinnering aan de grotdagen 1944’. Dit is een plaquettepenning ter herdenking van het verblijf van een groot deel van de bevolking van Valkenburg in de mergelgrotten gedurende de periode van de bevrijding in september 1944. In 1949 is deze uitgereikt aan de personen die in die periode hadden geholpen bij de evacuatie van de Valkenburgers naar de mergelgroeven. Met de voorstelling van een wapenschild met de afbeelding van een grotingang, gehouden door twee leeuwen.

– een draaginsigne met als opdruk  ‘BUFF 1944 Valkenburg’. Dit is een herinneringspenning van de organisatie die het schuilen van de bevolking in de grotten verzorgde (een soort BB). Wij weten echter niet wat “BUFF” precies betekent, maar willen dit wel heel graag achterhalen. Mocht u de betekenis van dit woord of afkorting weten, dan verzoeken wij u contact met ons op te nemen.

De beide objecten komen uit de nalatenschap van de heer Wim van Someren (overleden 1997) uit Dieren die in 1944 waarschijnlijk zat ondergedoken in of in de omgeving van Valkenburg.

Zijn afgelopen jaar overleden weduwe heeft de heer Han Snijders verzocht hiervoor een goede bestemming te vinden. En die hebben zij bij Schuilen in Maastricht… gevonden.

Boekje Maastrichts Silhouet over schuilkelders

In het kader van de herdenking van de 75e verjaardag van de bevrijding van Maastricht verscheen in de bekende reeks Maastrichts Silhouet een boekje over de schuilkelders in Maastricht in de Tweede Wereldoorlog. Paul Bronzwaer en Jos Notermans namen de historische tekst voor hun rekening en Paul Tieman schreef aanvullend een tekst over onze werkgroep en het schuilkeldermuseum. Het zal u niet verbazen dat de werkgroep Schuilen in Maastricht… aan de wieg van dit idee heeft gestaan. Het boekje werd in september op passende wijze feestelijk  gepresenteerd. Meer hierover vindt u elders op deze website. Het boekje is nog steeds verkrijgbaar tijdens de openstellingen van ons museum.

In 1940 werden de kazematten herontdekt door buurtbewoners die op verkenning gingen om te bekijken of ze geschikt te maken waren als schuilkelder. 
Foto uit de collectie van dhr. Louis Morreau, die op deze foto zelf in het midden van de gang staat.