SCHUILEN IN MAASTRICHT...
Schuilkeldermuseum
Samen met de VVV-Maastricht hebben enkele deskundige en enthousiaste mensen het initiatief genomen om in de kazemat onder het Minister Goeman Borgesiusplantsoen een permanente expositie in te richten over schuilkelders in Maastricht. Deze tentoonstelling is ingericht op een plek waar ook daadwerkelijk schuilkelders zijn geweest, namelijk in de kazematten. Onze werkgroep Schuilen in Maastricht… wil hier de herinnering levend houden aan de twee schuilkelderperiodes in de twintigste eeuw: de Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog.
Openingstijden 2024
Geen reservering nodig.
Toegang is gratis.
Bezoek ons museum
Ons Schuilkeldermuseum kan worden bezocht telkens op de derde zondag van de maanden maart tot en met oktober van 14.00 tot 16.00 uur. Toegang is gratis. Tijdens de maanden november t/m februari zijn wij gesloten.
Meer informatie vindt u op onze pagina “Bezoek“
Op zondag 15 Augustus 2024 kunt u ons museum weer bezoeken tussen 14.00 en 16.00 uur.
U hoeft hiervoor niet te reserveren. Er is dus vrije inloop. Onze vrijwilligers zijn aanwezig om uw vragen te beantwoorden en toelichting te geven. Ook controleren zij de toeloop van bezoekers, zodat het niet te druk wordt. Bezoekers wordt in dat geval gevraagd bovenaan de trap even te wachten.
80 jaar bevrijding
Ons programma: ´klein maar fijn´
Dit jaar kan Maastricht de tachtigste verjaardag van de bevrijding herdenken. Op 13 september 1944 werd eerst Wyck en de dag erna Maastricht bevrijd. De Werkgroep Schuilen in Maastricht … en een aantal geestverwante organisaties willen dit herdenkingsjaar niet onopgemerkt voorbij laten gaan. We hebben de handen in elkaar geslagen en presenteren hierbij met trots ons programma voor de herdenking.
Spreiding van activiteiten
Vanwege het overvolle bevrijdingsweekend waarin ook nog eens de Open Monumentendagen worden gehouden, hebben we in het samenwerkingsverband besloten in dat weekend geen activiteiten te plannen. In de gedachte dat de oorlog, ook in Maastricht, op 15 september 1944 nog lang niet afgelopen was, zullen onze activiteiten plaats vinden in de periode 15 september 1944 tot 5 mei 1945, het moment waarop heel Nederland zijn bevrijding herdenkt/viert.
Op 15 september 1944 was het allerminst afgelopen!
Een boodschap die wij heel duidelijk willen overbrengen is dat de oorlog op 15 september 1944 nog allerminst was afgelopen. De rest van Nederland kon de bevrijding pas vieren op 5 mei 1945 en in het verre oosten (Nederlands Indië) zou het nog tot 2 september duren voordat Japan capituleerde nadat twee Amerikaanse atoombommen hun verschrikkelijke werk hadden gedaan. Terwijl Maastrichtenaren en Limburgers feestvierden, ging de ellende elders in het Nederlandse Koninkrijk, maar ook daarbuiten nog maandenlang door. Er werd dan ook al spoedig kritiek geleverd op het feestvieren en de losbandigheid in de bevrijde gebieden.
Maar ook hier sloeg het oorlogsgeweld nog regelmatig toe. De laatste keer dat de sirenes van de Luchtbescherming de Maastrichtenaren opriepen de schuilkelders op te zoeken was in maart 1945. Duitse vliegende bommen passeerden nog regelmatig het Zuid-Limburgse luchtruim. Een groot deel van de Maastrichtse bevolking bracht de nacht van 31 december 1944 op 1 januari 1945 door in de schuilkelder, er vielen bommen en slachtoffers, ook dodelijke slachtoffers.
Er waren in de stad ook groepen mensen voor wie het feest een akelig randje had. Was er immers niet een maand voor de bevrijding een vernietigend geallieerd bombardement geweest waarbij bijna honderd doden vielen te betreuren en honderden gezinnen dakloos werden. Die mensen waren uiteraard ook bevrijd, maar daarmee hadden ze hun geliefden niet terug en waren de noodonderkomens plotseling niet tot woonpaleizen geworden.
Veel foto´s die rond de bevrijding zijn genomen, laten ook beelden zien van (vermeende) landverraders en foute Nederlanders die in publieke lynchpartijen vernederd en mishandeld worden blijkbaar tot grote vreugde van de omstanders. En met dat publieke vertoon was het voor deze groep nog niet afgelopen. Wie verdacht werd, kon terecht komen in een instelling als Kamp De Grote Looier, een door de overheid ingestelde bewaarplaats, thans Universiteitsbibliotheek, waarover ook in die tijd al schande werd gesproken vanwege de marginale voorzieningen en de slechte behandeling van de gevangenen. In maart 1945 werd zelfs gesproken over ´Dachau in Maastricht´.
Activiteitenprogramma:
Toneelstuk Kwatsj in de Katsj!
Een hilarisch toneelstuk in de ‘schuilkelder’ met een knipoog naar het schuilkeldercabaret dat in 1944 en 1945 werd opgevoerd. We vermeldden al dat Maastrichtenaren na de bevrijding nog regelmatig de schuilkelders moesten opzoeken. Onder die benarde omstandigheden ontstond toen in de kazematten het schuilkeldercabaret bedoeld om de mensen in de donkere ondergrondse ruimtes wat vertier te brengen.
Nu 80 jaar later… opnieuw hilarisch momenten in de schuilkelder!
Een bont gezelschap van vijf personen beleeft het schuilen in de kazematten van Maastricht tijdens de oorlogsjaren. Ondanks de onrustige situatie boven de grond houden ze daar beneden stand.
Want ooit zal het toch voorbij zijn! Er worden creatieve oplossingen bedacht om de lang verwachte bevrijding een stapje dichterbij te brengen Of dat gaat lukken?
Kom maar eens kijken!
De spelers:
Lidwien van den Boorn, Ineke Bos, Paul Fissette, Joes Minis en Servé Minis.
Regie: Paul Fissette
Techniek: Bram Borsboom
Kleding: Margriet Poolen
Organisatie: Werkgroep Schuilen in Maastricht …/Visit Maastricht
Kwatsj in de Katsj wordt mede mogelijk gemaakt door:
Brouwerij Bosch
Centre Céramique
Vereniging Historische
Artillerie Maastricht
Woonpunt
De voorstellingen vinden plaats in de kazemat van het voormalige bastion A aan de Cabergerweg en er zijn voorstellingen gepland op vrijdag 27 en zondag 29 september en op vrijdag 4 en zondag 6 oktober. Voor kaartjes en praktische informatie kunt u terecht op: https://www.exploremaastricht.nl/rondleiding/toneelstuk-kwatsj-de-katsj.
Net als in 1944 vinden de voorstellingen plaats in een ondergrondse kazemat met een beperkte capaciteit. De vier geplande voorstellingen waren dan ook zeer snel uitverkocht. Op dit moment regelen we extra plaatsen en voorstellingen. Die extra kaartjes zijn vanaf 16 september 09.00 uur te boeken. Tot die tijd zult u dus in de link lezen dat alle voorstellingen uitverkocht zijn.
Bevrijdingswandeling door de kazematten
De Luchtbeschermingsdienst van Maastricht in het Dinghuis 19 oktober t/m 3 november … met een toetje van MVV!
Luchtaanvallen en bombardementen op bewoonde gebieden waren in de Tweede Wereldoorlog aan de orde van de dag. Sommige bombardementen waren bewust gericht en andere waren vergissingen of ongelukken. De gevolgen waren in beide gevallen hetzelfde, schade aan huizen, wegen en andere infrastructuur en dode en gewonde burgers. Vele jaren hebben we ons er weinig bij voor kunnen stellen, maar de recente geschiedenis maakt dat velen daar nu anders naar beginnen te kijken. Ons schuilkeldermuseum bestaat ruim 20 jaar en pas de laatste jaren komen bezoekers met vragen over schuilkelders in het hier en nu … waar zijn ze en hoe moet dat dan als …
Naarmate in de jaren 1930 de internationale spanningen opliepen, werd het ook duidelijk dat aanvallen vanuit de lucht bij een conflict zeer waarschijnlijk zouden zijn. Het Duitse bombardement op de Baskische stad Guernica in 1937 nam elke twijfel weg. Er moesten voorbereidingen worden getroffen om de schade bij luchtaanvallen te beperken.
Nederland riep daarom een Luchtbeschermingsdienst in het leven en de gemeenten dienden dit te organiseren. Zo kreeg dus ook Maastricht zijn Luchtbeschermingsdienst, een complexe organisatie die grotendeels uit vrijwilligers bestond. De Maastrichtse commandant, generaal b.d. Bongers, nam zijn intrek in het Dinghuis en daar was het kantoor, maar ook de commandopost van de organisatie gevestigd. In het torentje bovenop het Dinghuis was één van de uitkijkposten gevestigd. Van daaruit werd alarm geslagen zodat de burgers op tijd in hun schuilkelders konden zijn.
De Werkgroep Schuilen in Maastricht … richt haar aandacht normaal gesproken vooral op één onderdeel van de luchtbescherming, namelijk de schuilkelderdienst. Vanuit de collectie van de werkgroep en door middel van bruiklenen en samenwerking is het mogelijk in het Dinghuis zelf een beeld te schetsen van de luchtbescherming tijdens de Tweede Wereldoorlog.
De tentoonstelling is van maandag tot en met zondag geopend van 11.00 tot 15.00 uur.
In deze tentoonstelling zal ook aandacht worden besteed aan de sportieve adoptatie van Maastricht door de Engelse gemeente Woolwich in 1945. Voetbalclub MVV speelde daar een prominente rol in en we vertellen ook hoe het gekomen is dat het partnerschap tussen beide steden een lang leven beschoren was …
De tentoonstelling wordt georganiseerd door Werkgroep Schuilen in Maastricht … en door Visit Maastricht en wordt mede mogelijk gemaakt door Centre Céramique, Historisch Centrum Limburg en MVV.
Actuele informatie kunt u vinden op: https://www.bezoekmaastricht.nl/uitagenda/heritage-unlocked/programma/1795850488/expositie-dinghuis-als-luchtbeschermingsdienst
In die periode worden er in het Dinghuis ook twee lezingen verzorgd die op het thema aansluiten door bestuursleden van Stichting Historische Reeks Maastricht: https://www.bezoekmaastricht.nl/uitagenda/heritage-unlocked/programma/972778399/lezing-historische-reeks
Centre Céramique in de maand september
Oproep: Heb je thuis souvenirs van de bevrijding van Maastricht? :: Maastricht Museum
80 Jaar Vrijheid :: Maastricht Museum
Podcast Historisch Maastricht
De mensen achter de podcast Historisch Maastricht waren vanaf het eerste moment betrokken bij en enthousiast over het idee om aandacht te besteden aan 80 jaar bevrijding. Zij hebben inmiddels een aantal podcasts in het kader van dit thema opgenomen en gaan daar de komende tijd mee door. Ook onze werkgroep moest er aan geloven en Lidwien van den Boorn en Jos Notermans vertellen over de werkgroep, het schuilkeldermuseum en de initiatieven rond 80 jaar bevrijding.
De beschikbare podcasts over dit thema zijn te vinden via: https://www.podcasthistorischmaastricht.nl/Tweede-Wereldoorlog/, maar het loont zeker de moeite ook eens verder te kijken naar andere verhalen/podcasts.
Heeft u nog bevrijdingssouvenirs?
Laatste Nieuws
Afscheid Jan van Tol
Vanaf nul heeft onze webmaster Jan van Tol onze website opgebouwd, naar de wensen die de werkgroep had. Met veel gevoel voor de juiste sfeer heeft hij een prachtige site ontwikkeld.
Jarenlang konden we op Jan rekenen om de laatste nieuwtjes en weetjes op de website te zetten.
Bezoek van Fiena Emonds
Zondag 17 juli 2022 kregen wij een bijzondere bezoekster: mevrouw Fiena Emonds die in de oorlog de bombardementen heeft meegemaakt maar zelf nooit in een schuilkelder heeft geschuild. Toevallig was De Limburger ook aanwezig. Het verslagje van het bezoek en het artikel van De Limburger vindt u hier.
Werkgroep uit Zeeland op bezoek
Soms krijgen wij leden van een andere werkgroep op bezoek. Op 25 september 2021 was dit een radio-zend-amateur-groep uit de provincie Zeeland. Zij beheren er ook een bunker en werkten mee aan de opnames van de film “De Slag om de Schelde”. Het verslag van hun bezoek kunt u hier lezen .
Filmreportages van ons schuilkeldermuseum
In onderstaande reportages krijgt u een goede indruk van ons museum.
Meer film- en videoreportages vindt u op onze pagina “film” .
Wij werken samen met...
voor links naar
meer relaties