Onze werkgroep herdacht de 80 jarige Bevrijding WOII op een bijzondere manier.
Diverse momenten van herinneringen
Ons programma: ´klein maar fijn´
Hieronder leest u welke activiteiten onze werkgroep i.s.m. EXPLORE MAASTRICHT in het bevrijdingsjaar heeft gerealiseerd.
Maastricht herdacht uitgebreid de tachtigste verjaardag van de bevrijding. Op 13 september 1944 werd eerst Wyck en de dag erna Maastricht bevrijd. De Werkgroep Schuilen in Maastricht … en een aantal geestverwante organisaties wilden dit herdenkingsjaar niet onopgemerkt voorbij laten gaan. We sloegen de handen in elkaar en presenteerden met trots ons programma voor de herdenking.
Spreiding van activiteiten
In Maastricht was de oorlog op 15 september 1944 nog lang niet afgelopen. Daarom vonden onze activiteiten van herdenking ook plaats in de periode 15 september 2024 tot 11 mei 2025, het moment waarop heel Nederland zijn bevrijding herdacht/vierde. Het Schuilkeldermuseum was daarom ook tijdens de wintermaanden geopend.
Op 15 september 1944 was het allerminst afgelopen!
Een boodschap die wij heel duidelijk wilden overbrengen is dat de oorlog op 15 september 1944 nog allerminst was afgelopen. De rest van Nederland kon de bevrijding pas vieren op 5 mei 1945 en in het verre oosten (Nederlands Indië) zou het nog tot 2 september duren voordat Japan capituleerde nadat twee Amerikaanse atoombommen hun verschrikkelijke werk hadden gedaan. Terwijl Maastrichtenaren en Limburgers feestvierden, ging de ellende elders in het Nederlandse Koninkrijk, maar ook daarbuiten nog maandenlang door. Er werd dan ook al spoedig kritiek geleverd op het feestvieren en de losbandigheid in de bevrijde gebieden.
Maar ook hier sloeg het oorlogsgeweld nog regelmatig toe. De laatste keer dat de sirenes van de Luchtbescherming de Maastrichtenaren opriepen de schuilkelders op te zoeken was in maart 1945. Duitse vliegende bommen passeerden nog regelmatig het Zuid-Limburgse luchtruim. Een groot deel van de Maastrichtse bevolking bracht de nacht van 31 december 1944 op 1 januari 1945 door in de schuilkelder, er vielen bommen en slachtoffers, ook dodelijke slachtoffers.
Activiteitenprogramma:
September/oktober 2024
Toneelstuk Kwatsj in de Katsj!
Een hilarisch toneelstuk in de ‘schuilkelder’ met een knipoog naar het schuilkeldercabaret dat in 1944 en 1945 werd opgevoerd. We vermeldden al dat Maastrichtenaren na de bevrijding nog regelmatig de schuilkelders moesten opzoeken. Onder die benarde omstandigheden ontstond toen in de kazematten het schuilkeldercabaret, bedoeld om de mensen in de donkere ondergrondse ruimtes wat vertier te brengen.
Nu 80 jaar later…2024 .. opnieuw hilarisch momenten in de schuilkelder! Het Schuilkeldercabaret ging terug in de tijd en nam de toeschouwers mee naar het Cabaret uit de oorlogsjaren. Het werd een groot succes met vier bijna volledig uitverkochte voorstellingen in Kazemat A, waar men de sfeer uit de oorlogsjaren meteen bij binnenkomst, al kon proeven.
De spelers: Lidwien van den Boorn, Ineke Bos, Paul Fissette, Joes Minis en Servé Minis.
Regie: Paul Fissette
Techniek: Bram Borsboom
Kleding: Margriet Poolen
Organisatie: Werkgroep Schuilen in Maastricht …/Visit Maastricht
Kwatsj in de Katsj werd mede mogelijk gemaakt door:
Brouwerij Bosch
Explore Maastricht
Centre Céramique
Vereniging Historische
Artillerie Maastricht
Woonpunt
September t/m december 2024
Bevrijdingswandeling door de kazematten
Ons Schuilkeldermuseum bevindt zich in de kazematten en door de kazematten werden o.a. door Maastricht Underground rondleidingen gegeven. De meeste rondleidingen eindigden in het museum en besteedden kort aandacht aan het schuilen in de Tweede Wereldoorlog. Op initiatief van ons werkgroep lid Maarten van Tol werden er rondleidingen gegeven die meer en vrijwel uitsluitend aandacht besteedden aan het schuilen in de kazematten tegen de achtergrond van de oorlog en de bevrijding. Die rondleidingen startten bij de ingang van de kazematten op de hoek van de Proosdijweg en de Aert van Trichtweg en eindigden in het Schuilkeldermuseum. Tijdens een rondleiding van ongeveer anderhalf uur werden plekken bezocht waar het schuilkelderverleden nog tastbaar aanwezig is. En op een route die tegenwoordig nog zelden door bezoekers wordt aangedaan. De eerste speciale rondleiding die op 21 september stond gepland, was ook al vrij snel uitverkocht. Extra rondleidingen waren er in de periode september 2024 – mei 2025.. Voor deze wandelingen werkten we nauw samen met Maastricht Underground/Explore Maastricht.
De Luchtbeschermingsdienst van Maastricht in het Dinghuis 19 oktober t/m 3 november … met een toetje van MVV!
‘Mestreechteneere, daot eur pliech!’Tentoonstelling over de Luchtbeschermingsdienst van Maastricht tijdens de Tweede Wereldoorlog (met… extra aandacht voor MVV!)
Luchtaanvallen en bombardementen op bewoonde gebieden waren in de Tweede Wereldoorlog aan de orde van de dag. Sommige bombardementen waren bewust gericht en andere waren vergissingen of ongelukken. De gevolgen waren in beide gevallen hetzelfde: schade aan huizen, wegen en andere infrastructuur en – en misschien wel het belangrijkst – dode en gewonde burgers. Vele jaren hebben we ons er weinig bij voor kunnen stellen, maar de recente geschiedenis maakt dat velen daar nu anders naar beginnen te kijken.
Naarmate in de jaren 1930 de internationale spanningen opliepen, werd het ook duidelijk dat aanvallen vanuit de lucht bij een conflict zeer waarschijnlijk zouden zijn. Het Duitse bombardement op de Baskische stad Guernica in 1937 nam elke twijfel weg. Er moesten voorbereidingen worden getroffen om de schade bij luchtaanvallen te beperken.
Nederland riep daarom een Luchtbeschermingsdienst in het leven en de gemeenten dienden dit te organiseren. Zo kreeg dus ook Maastricht zijn Luchtbeschermingsdienst, een complexe organisatie die grotendeels uit vrijwilligers bestond. De Maastrichtse commandant, generaal b.d. Bongers, nam zijn intrek in het Dinghuis en daar was het kantoor, maar ook de commandopost van de organisatie gevestigd. In het torentje boven op het Dinghuis zat één van de uitkijkposten. Van daaruit werd alarm geslagen zodat de burgers op tijd in hun schuilkelders konden zijn.
https://rtvmaastricht.nl/nieuws/artikel/expositie-over-maastrichtse-luchtbescherming-tijdens-wo-ii
MVV
In deze tentoonstelling werd ook aandacht besteed aan de sportieve adoptie van Maastricht door de Engelse gemeente Woolwich in 1945. Voetbalclub MVV speelde daar een prominente rol in, maar dit partnerschap tussen beide steden was helaas geen lang leven beschoren. In deze expositie kwam u alles te weten over het hoe en waarom. Deze tentoonstelling werd georganiseerd door Werkgroep Schuilen in Maastricht… en door Explore Maastricht en werd mede mogelijk gemaakt door Centre Céramique, Historisch Centrum Limburg en MVV.
Oktober- november 2024
Tentoonstelling bracht veel belangstelling naar het Dinghuis
De tentoonstelling werd een topper. Veel Maastrichtenaren wisten de weg te vinden naar Het Dinghuis, soms wel 200 bezoekers per dag.
Natuurlijk kwam deze grote belangstelling door de ideale ligging van Het Dinghuis, waar ook echt de Luchtbescherming zich boven in de toren bevond, tijdens WOII.
Bijzonder was de interactie met de bezoekers. Nieuwe verhalen, soms van historisch belang, kwamen spontaan naar ons toe en sommige bezoekers boden objecten aan, zelfs in bruikleen uit eigen collectie. In totaal kwamen ongeveer 1700 bezoekers een kijkje nemen.
Oktober 2024
Gedenksteen LBD Fort Sint Pieter weer hersteld
Aanleiding voor het herstel was de viering en herdenking van de bevrijding van Maastricht, 80 jaar geleden. Op vrijdag 18 oktober 2024 werd deze steen onthuld op Fort Sint Pieter en heeft Frans Reijnen van Natuurmonumenten hem overgedragen aan Henriette Frederiks, manager Exploitatie van Maastricht Marketing. Ook Jos Notermans, deskundige op het gebied van militaire verdedigingswerken en vestingbouw en lid van de Werkgroep Schuilen in Maastricht…, was aanwezig.
Februari 2025
Podcast Historisch Maastricht
De mensen achter de podcast Historisch Maastricht waren vanaf het eerste moment betrokken bij en enthousiast over het idee om aandacht te besteden aan 80 jaar bevrijding. Zij hebben een aantal podcasts in het kader van dit thema opgenomen. Ook onze werkgroep moest er aan geloven en Lidwien van den Boorn en Jos Notermans vertelden over de werkgroep, het Schuilkeldermuseum en de initiatieven rond 80 jaar bevrijding.
De beschikbare podcasts over dit thema zijn te vinden via: https://www.podcasthistorischmaastricht.nl/Tweede-Wereldoorlog/, maar het loont zeker de moeite ook eens verder te kijken naar andere verhalen/podcasts.
April-mei 2025
LAATSTE MOMENT VAN HERINNERING 80 JAAR BEVRIJDING
Tachtig jaar gekoesterd: Bevrijdingssouvenirs Maastricht
Tachtig jaar gekoesterd, de bevrijding van Maastricht in souvenirs
Samen met Explore Maastricht en vele anderen heeft de Werkgroep Schuilen in Maastricht … van zaterdag 19 april tot en met zondag 11 mei een tentoonstelling ingericht in het kader van tachtig jaar bevrijding van Maastricht en omgeving. De tentoonstelling was op de beletage van het Dinghuis dagelijks en gratis geopend van 11.00 tot 15.00 uur. De tentoonstelling werd mogelijk dankzij de medewerking van een groot aantal bruikleengevers die hebben gereageerd op de oproep om souvenirs beschikbaar te stellen. De openstelling werd mogelijk door het enthousiasme van de vrijwilligers die bereid waren om toezicht te houden. In totaal mochten we bijna 3.500 bezoekers ontvangen waaronder ook veel buitenlandse gasten.
Achter de souvenirs zaten ontzettend veel verhalen. Historisch, ontroerend en soms humorvol. Zelfs bezoekers uit USA en Canada, brachten oude herinneringen mee. Contacten zijn gelegd. Sommige bezoekers doneerden zelfs hun souvenir aan de werkgroep en anderen gaan nog op zoek op de zolder, garage of in de kelder. Binnenkort op deze website ook enkele geschreven reacties uit ons gastenboek
Podcast Historisch Maastricht Tentoonstelling Dinghuis Podcast oproep Bevrijdingssouvenirs
PHM Tentoonstelling bevrijdingssouvenirs Podcast Verhalen over Souvenirs van de Bevrijding
RTV Maastricht – Een schat aan bevrijdingssouvenirs, en net zo veel prachtige verhalen Reportage over de tentoonstelling.
Een bevrijdingssouvenir zegt meer dan 1000 woorden Artikel De Nieuwe ster
Massaproductie of zelfgeknutseld: uitgeleende oorlogssouvenirs in Dinghuis – L1 Nieuws
